ارائه شده در ششمین همایش بین المللی فلسفه دین معاصر
چکیده:یکی از مسائل مورد مناقشه در بحث تجربه دینی، مساله واقعی بودن «امرمتعالی» است . «امرمتعالی» از مهم ترین ویژگی های اثباتی تجربه دینی است که برخی آن را زاده درون ذهن و برخی آنرا در زمره ضمیر ناخودآگاه بشری می پندارند. اما نورمن ال گیسلر(متکلم و فیلسوف مشهور معاصر امریکایی) حکم به واقعی بودن متعلق تجربه دینی می کند.وی در کتاب «فلسفه دین» در اثبات و احراز واقعی بودن امرمتعالی، استدلالی را مطرح می کند که به تعبیر او بر اساس «روش تجربتی»، این فضاشکل گرفته است.گیسلر پس از استدلال بر بدیهی بودن نیاز به امر متعالی در تجربه دینی چه نزدخداباوران و چه نزدخداناباوران، بر طبق اصل موضوعی « آنچه انسان ها واقعا نیاز دارند برآورده شدنی اند» درصدد اثبات واقعی بودن امرمتعالی است.دراین خامه پس از توصیف و تبیین استدلال گیسلر و تحلیل مبانی او مشتمل بر؛ «بدیهی بودن نیاز به امرمتعالی»، «امکان برآوردن امرمتعالی»،«تحقیق پذیری وجود امرمتعالی»، «تجربی بودن روش»، به نقد و ارزیابی آن پرداخته ایم. در نهایت ضمن پذیرش کلیت استدلال او ، نقد مبانی و لوازم آن، به این نظر رسیدیم که این استدلال را می توان شبیه «برهان فطری» در فلسفه اسلامی یافت که تقریر دیگری را از آن می طلبد و این در فضای خود می تواند نقبی از فلسفه دین به فلسفه تطبیقی باشد.
